دریاچه ارومیه از حالت بحرانی خارج شد
شوربختی دریاچه ارومیه رو به پایان
سعیده کاظمیان فرد – مواجهه اقتصادی
Kazemianfard.s@gmail.com
جدی شدن بحران خشکیدگی در سال ۸۴، اتفاق سخت و سنگینی برای دریاچهای بود که حدود ۴۰ سال قبل بهعنوان تالاب بینالمللی و ذخیرهگاه زیستکره انتخاب شده بود.دریاچه ارومیه، دومین دریاچه شور جهان، بزرگترین پارک ملی کشور و یکی از زیستگاههای مهم پرندگان مهاجر آبزی ایران، از اوایل دهه۷۰ آهسته آهسته با بحران خشکیدگی مواجه شد و طی دو دهه بخش عمده منابع آبی خود را از دست داد.
32 میلیارد مترمکعب، مجموع آبی است که طی ۲۰ سال و تا سال ۹۳ در این دریاچه از دست رفت؛ عددی معادل کل آبهایی که در یک سال پشت سدهایمان ذخیره میکنیم. خشک شدن دریاچه ارومیه تهدید بزرگی است؛ تهدیدی که برابر است با شکلگیری کانونهای ریزگرد نمکی به وسعت ۵۰۰ هزار هکتار و به خطر افتادن زندگی ۱۴میلیون شهروند ایرانی. همین تهدید سبب شد از سال ۹۳ ستاد احیای دریاچه ارومیه فعالیت خود را آغاز کند.اما بهار امسال با سیلی از اخبار ناگوار در نقاط مختلف ایران فرا رسید؛ اما میان اینهمه خبر بد، جان گرفتن دوباره دریاچه ارومیه موضوعی بود که خوشحالی چندین میلیون نفر را در پی داشت.ستاد احیا دریاچه ارومیه اعلام کرده است که حجم آب دریاچه با بارشهای اخیر از مرز سه میلیارد مترمکعب عبور کرده و تراز دریاچه نسبت به روزهای مشابه سال قبل، ۴۲ سانتیمتر افزایش یافته است. همچنین تراز دریاچه نسبت به ابتدای سال آبی یعنی اول مهرماه ۹۷، ۸۹ سانتیمتر بیشتر شده و دو میلیاردمتر مکعب آب به دریاچه وارد شده است.اما محمدرضا پورمحمدی، استاندار آذربایجان شرقی معتقد است ستاد احیا، در حال خوب این روزهای دریاچه سهم مهمی دارد. او در حاشیه بازدید از دریاچه ارومیه، گفت: لایروبیهایی که شرکت آب منطقهای آذربایجان شرقی از آجی چای تا دریاچه به طول ۸۰ کیلومتر انجام داده، تأثیرات مثبت فراوانی داشته و بسیاری از بارشها از همین طریق وارد دریاچه شده است.او همچنین اضافه کرد که سازمان جهاد کشاورزی نیز در راستای تغییر الگوی کشت اقدامات خوبی انجام داده که منجر به کاهش ۲۹ درصدی آب مصرفی در حوزه کشاورزی شده است و منابع طبیعی نیز در راستای مهار ریزگردها اقدامات مثبتی همچون کاشت بوته انجام داده است.کارشناسان محیطزیست بر این باورند که خشک شدن دریاچه ارومیه زندگی حداقل ۴۰ میلیون نفر را بهصورت مستقیم و غیرمستقیم به خطر میاندازد.
دریاچه ارومیه از حالت بحرانی خارج شد
رئیس استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: در پی بارشهای مناسب و نیز اجرای برخی طرحهای این ستاد هم اکنون دریاچه ارومیه از حالت بحرانی خارج شده است. فرهاد سرخوش با بیان اینکه حجم آب دریاچه ارومیه هم اکنون به بالای سه میلیارد مترمکعب رسیده است، افزود: با توجه به بارشهای مناسب بهاره و نیز اجرای برخی طرحهای ستاد احیا دریاچه ارومیه از حالت بحرانی خارج و احیا شده است. وی با بیان اینکه رهاسازی آب مازاد سدهای استان از اواخر سال گذشته آغاز شده و همچنان تداوم دارد، اظهار داشت: در این مدت تا امروز بیش از ۹۵۰ میلیون مترمکعب از سدهای استان آب به سمت دریاچه رهاسازی شده و تا آخر فروردین نیز رهاسازی تداوم دارد. سرخوش با اشاره به اینکه به افزایش آب مخزنی سدهای استان از امروز آب سد زولا با دبی پنج مترمکعب بر ثانیه و سد دریک با دبی چهار مترمکعب بر ثانیه عملیات به سمت دریاچه ارومیه رهاسازی میشود، عنوان کرد: با توجه به بارشها و ورود آب به سدها حجم رهاسازی مشخص نیست، اما تا مشخص شدن میزان منابع و مصارف عملیات تداوم خواهد داشت. رئیس استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: همچنین رهاسازی آب سدهای مهاباد با دبی ۷۰ مترمکعب بر ثانیه و سد بوکان با دبی ۳۵۰ مترمکعب بر ثانیه نیز در حال انجام است.وی افزود: با توجه به بارندگیها و رهاسازی آب سدها، سطح تراز اکولوژیک دریاچه ارومیه در حال افزایش است و هر روز شرایط مناسبتر از روز قبل میشود.
تابستان امسال نیز حال دریاچه ارومیه خوب خواهد بود
سرخوش در خصوص نگرانیها از فرارسیدن فصل تابستان و تبخیر آب دریاچه، گفت: دریاچه ارومیه شرایط بحرانی را پشت سر گذاشته در صورت تبخیر بالای آب در تابستان نیز پیش بینی میشود که تابستان امسال دریاچه بالای دو میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب داشته باشد. رئیس استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه طرحهای ستاد احیای از جمله انتقال آب از کانی سیب همچنان در حال اجراست، اضافه کرد: با بهره برداری از این تونل انتقال آب اواخر امسال شاهد بهبود بیشتر و بهتر دریاچه ارومیه خواهیم بود. سرخوش با بیان اینکه این پروژه از دو بخش «تونل آببر ۳۵ کیلومتری» و «سد کانی سیب» تشکیل شده است، گفت: هم اکنون بیش از ۲۵ کیلومتر از تونل فوق، حفر شده و عملیات اجرایی طرح، پیشرفت فیزیکی ۷۰ درصدی داشته است. وی اضافه کرد: تکمیل پروژه طرح انتقال آب از رودخانه زاب به حوزه دریاچه ارومیه، میتوان سالانه حدود ۶۴۰ میلیون متر مکعب از آبهایی که بدون استفاده از کشور خارج میشوند، به دریاچه ارومیه سرازیر کرد.
افزایش ۴۹ سانتیمتری سطح تراز دریاچه ارومیه
سرخوش با اشاره به آخرین وضعیت دریاچه ارومیه تا ۱۹ فروردین ماه امسال، افزود: آخرین سطح تراز دریاچه ارومیه ۱۲۷۱.۲۵ بوده و نسبت به مشابه سال گذشته ۵۱ سانتیمتر افزایش تراز را نشان میدهد. مدیر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه وسعت پهنه آبی دریاچه ارومیه را دو هزار و ۷۹۴ کیلومتر مربع عنوان کرد و گفت: وسعت دریاچه ارومیه نسبت به مشابه سال گذشته ۵۰۰ کیلومترمربع افزایش داشته است. سرخوش با اشاره به حجم سه میلیارد و ۲۹۰ میلیون مترمکعبی دریاچه ارومیه، اظهار داشت: حجم دریاچه نیز یک میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعب نسبت به مدت زمان مشابه پارسال بیشتر شده است.